رادیو نجوم
همزمان با روز جهانی نجوم، رادیو نجوم به طور رسمی افتتاح شد. گزارش‌های خود را از روز نجوم، برای این رادیو ارسال و در مسابقه‌ی روز نجوم شرکت کنید.
رادیو نجوم وبگاهی با موضوع ستاره شناسی، فضا و علوم مرتبط با آن است که اطلاع رسانی با استفاده از فن آوری‌های نو در شبکه جهانی اینترنت از مهمترین اهداف آن به شمار می‌رود. این وبگاه فعالیت خود را از اسفند سال 86 به طور آزمایشی آغاز کزده است و امروز، همزمان با روز نجوم سال 1387، افتتاح می‌شود. این رادیو با همکاری موسسه آسمان و طبیعت پارس و پایگاه اطلاع رسانی آسمان پارس فعالیت می‌کند.
رادیو نجوم در نظر دارد تا مسابقه‌ای با موضوع گزارش‌های ارسالی از هفته و روز نجوم برگزار نماید. علاقمندان می‌توانند به دو صورت تماس تلفنی با پیامگیر 24 ساعته رادیو و یا ارسال فایل صوتی به ایمیل این رادیو در مسابقه شرکت نمایند.
برای شنیدن رادیو و دریافت اطلاعات بیشتر به وبگاه رادیو نجوم مراجعه کنید:
فضاپیما‌ی ناسا مسیر طوفان شدید زحل را دنبال می‌کند
فضاپیما‌ی کاسینی در حالی به زیر نظر داشتن رویداد‌های زحل ادامه می‌دهد که طوفان الکتریکی قدرتمندی با آذرخش‌هایی 1000 برابر قوی‌تر از آذرخش‌های زمین٬ به شدت ادامه دارد.
دانشمندان به کمک ماموریت کاسینی- هویگنس ناسا این آذرخش قابل رویت و پدیدآورنده‌ی طوفان را دنبال کرده‌اند. این مشاهده طولانی‌ترین مشاهده‌ی پیوسته‌ی طوفان الکتریکی است که تاکنون کاسینی به تصویر کشیده است.
طوفان‌های الکتریکی زحل به طوفان‌های تندری زمینی٬ البته در مقیاسی بزرگتر٬ شباهت دارند. طوفان‌های زحل قطر‌های چندین هزار کیلومتری (هزاران مایل) دارند و و آذرخش این طوفان‌ها، سیگنال‌های رادیویی با قدرت هزاران برابر طوفان‌های مشابه زمینی ایجاد می‌کند.
عکس‌های رنگی این طوفان‌ها در http://saturn.jpl.nasa.gov ٬ http://www.nasa.gov/cassini و http://ciclops.org قابل دسترس هستند.
درخشش آذرخش در خلال این طوفان سرسخت٬ موج‌های رادیویی به نام تخلیه‌ی بارهای الکتروستاتیکی زحل تولید می‌کند که برای اولین بار توسط تجهیزات علوم امواج پلاسمایی و رادیویی در 16 آذر‌ماه 1386 آشکار شد. دوربین‌های تصویر‌برداری کاسینی موقعیت و ظاهر طوفان را اولین بار در 25 آذر‌ماه همان سال٬ یک هفته پس از آن٬ به تصویر کشیدند.
جورج فیشر (George Fischer)٬ عضو دائم تیم علوم امواج پلاسمایی و رادیویی دانشگاه آیوا گفت:" فوران‌های رادیویی الکتروستاتیکی بیشینه و کمینه‌ای (از 5 ماه پیش تا کنون) داشته‌اند٬ طوفان‌های مشابهی در سال‌های 2004 و 2006 مشاهده شد که هر کدام تقریبا یک ماه ادامه داشتند اما این طوفان طولانی‌تر از آنها بوده است و تقریبا پس از دو سال ظاهر شده است.
این طوفان جدید در نیمکره‌ی جنوبی زحل٬ در منطقه‌ای که دانشمندان به آن "گذرگاه طوفان" لقب داده‌اند- مکانی که قبلا طوفان‌های تندری مشاهده شده بودند٬ واقع شده است. اولیانا دیودیانا (Ulyana Dyudina)- عضو دائم تیم تصویر‌برداری کاسینی٬ انجمن تکنولوژی کالیفرنیا- گفت:" برای مشاهده‌ی این طوفان‌ها دوربین‌های تصویر‌برداری باید در مکانی و زمانی مناسب عکس‌برداری کنند و هر زمان که دوربین‌ها طوفان را مشاهده می‌کنند٬ فوران‌های رادیویی آنجا هستند".
تجهیزات موج پلاسما- رادیویی کاسینی طوفان را در هر بار دیده شدن آشکار می‌کنند. این رویداد هر 10 ساعت و 40 دقیقه- طول تقریبی یک روز زحل- رخ می‌دهد. هر چند ثانیه یک‌بار طوفان یک پالس رادیویی به مدت 0.1 ثانیه منتشر می‌کند که این موج خصوصیت آشکار آذرخش و تخلیه‌ی بارهای الکتریکی است. این امواج رادیویی حتی هنگامی که طوفان فراسوی افق کاسینی قرار می‌گیرد نیز آشکار می‌شود و این نتیجه‌‌ای از خمیدگی امواج رادیویی توسط جو سیاره است.
منجمان غیر حرفه‌ای این طوفان را در عمر 5 ماهه‌ی آن دنبال کرده‌اند. فیشر گفت:" از آنجایی که دوربین کاسینی نمی‌تواند هر روز مسیر طوفان را دنبال کند٬ اطلاعات این منجمان بسیار ارزشمند است و من در ارتباط دائم با منجمان سرتاسر دنیا هستم."
این طوفان با عمر طولانی احتمالا اطلاعاتی از روند گسترش فعالیت‌های آذرخش بر روی زحل به همراه خواهد داشت. دانشمندان کاسینی به تصویر برداشتن از گذرگاه طوفان در طول تغییر فصول و تا آغاز پاییز در نیمکره‌ی جنوبی سیاره ادامه خواهند داد.
کهکشان‌هایی چگال از دوران جوانی جهان کشف شد
ستاره‌شناسان تصاویر کهکشانهای شگفت انگیز جوانی را دریافت کرده‌اند که با وسعت تنها 5000 سال نوری، معادل 200 میلیارد برابر خورشید جرم دارند.
این مجموعه شامل نه کهکشان است که هر کدام قسمتی از وسعت یک کهکشان رشد یافته امروزی را پوشش می‌دهند اما به اندازه کل آن ستاره دارند. نسبت ابعاد و جرم این کهکشان‌ها مثل این است که نوزادی با 50 سانتیمتر قد، 80 کیلوگرم وزن داشته باشد!
تصویر1:هر یک از کهکشانهای چگال را می‌توان در هسته کهکشان راه شیری جا داد
ما این کهکشان‌ها را آن‌گونه می‌بینیم که 11 میلیارد سال پیش بوده‌اند، هنگامی که جهان تنها سه میلیارد سال عمر داشت. به گفته دانشمندان نخستین بار است که در این فاصله کهکشان‌هایی چنین فشرده دیده می‌شوند. این کهکشان‌ها در طی 11 میلیارد سالی که نورشان به زمین رسیده است، تغییرات زیادی کرده‌اند، بایستی پنج برابر بزرگتر شده باشند و اگر با کهکشانهای دیگر برخورد کرده باشند، حتی بزرگتر.
تصاویر این کهکشان‌ها با دوربین فروسرخ نزدیک و طیف سنج تلسکوپ فضایی هابل برداشته شده و با استفاده از یک لیزر قوی اثرات جو زمین از روی آنها حذف شده است. تعیین اندازه این کهکشان‌ها به دلیل کوچکی و دوری زیاد با محدودیت همراه است.
ستاره‌های این کهکشان‌ها کوچکند و عمرشان نیم میلیارد تا یک میلیارد است. ستاره‌های سنگین‌تر قبلا با انفجار به تپ‌اختر تبدیل شده‌اند.
تصویر2: نمای آسمان در یک سیاره فرضی در یک کهکشان چگال. ستاره‌ها در آسمان این سیاره 200 برابر ستاره‌ها در آسمان زمین هستند
این کهکشانهای کوچک و چگال چگونه شکل گرفته‌اند؟ پاسخ به درستی مشخص نیست. یکی از احتمالات مطرح شده، واکنش میان ماده تاریک و گاز هیدروژن در جهان در حال شکل‌گیری است. اندکی پس از مهبانگ، جهان میدان متغیری از ماده تاریک بود. در این زمان گاز هیدروژن در حباب‌هایی از ماده تاریک به دام افتاد و با چرخش سریع آن در گرداب گرانشی ماده تاریک، ستاره‌سازی با آهنگ بالایی آغاز شد. ماده تاریک نوعی ماده غیر قابل مشاهده است که بیشتر جرم جهان را تشکیل می‌دهد.
ستاره‌شناسان بر اساس جرم کهکشان‌ها که از روی رنگشان برآورد می‌شود، دریافتند که ستاره‌ها در این کهکشان‌ها با سرعت حدود 400 تا 500 کیلومتر بر ثانیه به گرد مرکز کهکشان می‌چرخند. در کهکشانهای امروزی ستاره‌ها بزرگ‌ترند و کندتر از ستاره‌های کهکشانهای چگال، با نصف سرعت آنها، حرکت می‌کنند.
اگرچه این کهکشان‌ها نسبت به اندازه‌شان جرم زیادی دارند، اما هنوز در مقایسه با کهکشان راه شیری جرمشان کم است. کهکشانهای پرجرمی مانند راه شیری هم در گذشته بسیار کوچک بوده‌اند. به نظر می‌رسد همه کهکشان‌ها گذشته متفاوتی داشته‌اند. کهکشان‌هایی که امروزه جزو بزرگترین‌ها هستند احتمالا در 11 میلیارد سال پیش کهکشانهای فوق چگالی بوده‌اند که جرم نیمی از مجموعه کهکشانهای چگال کشف شده را داشته‌اند.